Deniz Gezmiş Kimdir?

Çok genç olmasına rağmen kısa ömründe Türkiye’de iz bırakmış bir devrimcidir diyebiliriz. 27 Şubat 1947 yılında Ankara’nın Ayaş ilçesinde dünyaya geldi. Annesi babası öğretmen olan Deniz Gezmiş ilk ve orta öğretimini Sivas’ta yaptıktan sonra lise için İstanbul’a gitti. 1965 yılında Türkiye işçi partisine üye oldu. Sol görüşlü yapısı lise yıllarında ortaya çıkmaya başladı. Yaptığı eylemler ve yürüyüşlerde haksızlıklara karşı çıkmaya çalışmış ve defalarca bu yüzden hapse girip çıkmıştır. Deniz gezmiş 1966 yılında İstanbul hukuk fakültesine girdi ve eylemlerine burada da devam etti. 1 yıl sonra Kıbrıs mitingleri sırasında Amerikan bayrağını yakan ve Amerikan mandasına karşı çıkan deniz gezmiş tekrar tutuklandı.

Deniz Gezmiş’in Üniversite Dönemi ve Eylemleri

Milli demokratik devrim görüşünün hızla öğrencilere yayılmasında etkili olan deniz gezmiş eylemleri ile adım adım idam sehpasına doğru götürdü. Henüz gelişmemiş, fikir özgürlüklerinin olmadığı ve dış ülkelere bağımlı olarak yaşayan bir Türkiye ortamında deniz Gezmiş’in savunduğu özgürlük söylemlerinin de hiçbir kıymeti yoktu. Samsun’dan Ankara’ya Mustafa Kemal yürüyüşü düzenlemesi ve ABD büyükelçisinin İstanbul’a gelişini proteste etmek için düzenlediği eylemler sonrası tekrar tutuklandı ancak kısa sürede geri bırakıldı. Bu süreçte yaptığı diğer eylemlerden dolayı tutuklama kararı çıkarılan deniz gezmiş Filistin’e kaçarak 1 yıl orada kaldı. Döndüğünde ise yeniden tutuklandı. 1 yıl hapis yattı.

Deniz Gezmiş’in İdamı

Türkiye’de silahlı mücadele veren ilk örgütü kurdu. Bu örgütte kendisi ile birlikte idam edilecek arkadaşları da vardı. Hüseyin İnan, Yusuf Aslan, Cihan Alptekin bu örgütte birlikte olduğu arkadaşlarıdır. İlk silahlı eylemlerini 29 Ocak 1970 tarihinde veren örgüt mart ayı boyunca eylemlerine devam etti. İş bankası soygunu ve 12 Mart darbesiyle Deniz gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan arananlar listesindeydi. Sivas’a giderken motosikletlerinin bozulması ve bir ihbar sonucu yakalandılar. Sıkıyönetim mahkemesinde yargılanan isimler Ankara Merkez kapalı cezaevinde idam edildi. Süleyman Demirel, İsmet Sezgin, Nahit Menteşe, Necmettin Cevheri, Alparslan Türkeş başta olmak üzere birçok isim bu idam için onay verdi. Yüksel Menderes, Osman Bölükbaşı, Bülent Ecevit İsmet İnönü bu oylamaya katılmadı. İdamları o dönemin cumhurbaşkanı Cevdet Sunay onayladı.

Deniz Gezmiş'in babasına yazdığı son mektup…

 

“Baba,

Mektup elinize geçtiğinde ben aranızdan ayrılmış bulunuyorum. Ben ne kadar üzülmeyin dersem yine de üzüleceğinizi biliyorum. Fakat bu durumu metanetle karşılamanı istiyorum, insanlar doğar, büyür, yaşar, ölürler, önemli olan çok fazla yaşamak değil, yaşadığı süre içinde fazla şeyler yapabilmektir. Bu nedenle ben erken gitmeyi normal karşılıyorum. Ve kaldı ki benden evvel giden arkadaşlarım hiçbir zaman ölüm karşısında tereddüt etmemişlerdir. Benim de düşmeyeceğimden şüphen olmasın, oğlun, ölüm karşısında aciz ve çaresiz kalmış değildir, o bu yola bilerek girdi ve sonunun da bu olduğunu biliyordu. Seninle düşüncelerimiz ayrı ama beni anlayacağını tahmin ediyorum. Sadece senin değil Türkiye'de yaşayan Kürt ve Türk halklarının da anlayacağına inanıyorum. Cenazem için avukatlarıma gerekli talimatı verdim. Ayrıca savcıya da bildireceğim. Ankara'da 1969'da ölen arkadaşım Taylan Özgür'ün yanına gömülmek istiyorum. Onun için cenazemi İstanbul'a götürmeye kalkma, annemi teselli etmek sana düşüyor, kitaplarımı küçük kardeşime bırakıyorum. Kendisine özellikle tembih et. Onun bilim adamı olmasını istiyorum, bilimle uğraşsın ve unutmasın ki bilimle uğraşmak da bir yerde insanlığa hizmettir, son anda yaptıklarımdan en ufak pişmanlık duymadığımı belirtir, seni, annemi, ağabeyimi ve kardeşimi devrimciliğimin olanca ateşi ile kucaklarım.

Oğlun Deniz Gezmiş. Merkez Cezaevi”